ماده ۲۵ قانون هوش مصنوعی اتحادیه اروپا بیان می‌کند که هر کسی که سامانه هوش مصنوعی پرخطر را توزیع، وارد، به خدمت بگیرد، یا تغییر اساسی دهد، به‌عنوان تأمین‌کننده آن سامانه محسوب می‌شود و باید تعهدات قانونی تأمین‌کننده را رعایت کند. اگر هدف سامانه تغییر کند تا به سامانه پرخطر تبدیل شود، مسئولیت قانونی به تأمین‌کننده جدید منتقل می‌شود و تأمین‌کننده اولیه موظف به همکاری و ارائه اطلاعات و دسترسی‌های فنی لازم است. تولیدکنندگان محصولی که سامانه پرخطر بخشی از محصولشان است نیز تأمین‌کننده تلقی شده و مشمول تعهدات قانونی می‌شوند. تأمین‌کننده سامانه و اشخاص ثالث ارائه‌دهنده ابزار، خدمات، اجزا یا فرایندهای مورد استفاده، باید با توافق کتبی دسترسی و اطلاعات لازم را فراهم کنند، در حالی که حقوق مالکیت فکری، اسرار تجاری و اطلاعات محرمانه نیز باید حفظ شود.

ماده قبلی: قانون هوش مصنوعی اتحادیه اروپا - فصل 3؛ ماده 24: تعهدات توزیع کنندگان

ماده ۲۵ – مسئولیت‌ها در زنجیره ارزش هوش مصنوعی

۱. هر توزیع‌کننده، واردکننده، بهره‌بردار یا هر شخص ثالث دیگر، در هر یک از شرایط زیر، برای مقاصد این مقررات، «تأمین‌کننده» یک سامانه هوش مصنوعی پرخطر تلقی شده و مشمول تعهدات تأمین‌کننده طبق ماده ۱۶ خواهد بود:

الف) هنگامی که نام یا علامت تجاری خود را بر یک سامانه هوش مصنوعی پرخطر که پیش‌تر در بازار عرضه شده یا به خدمت گرفته شده است، درج کنند؛ بدون آنکه خللی به ترتیبات قراردادی وارد شود که به شکل دیگری تعهدات را میان طرفین تقسیم کرده باشد؛

ب) هنگامی که تغییر اساسی در یک سامانه هوش مصنوعی پرخطر که پیش‌تر در بازار عرضه شده یا به خدمت گرفته شده است ایجاد کنند، به‌نحوی که سامانه مربوطه همچنان طبق ماده ۶ در زمره سامانه‌های پرخطر باقی بماند؛

ج) هنگامی که هدف موردنظر از یک سامانه هوش مصنوعی – از جمله یک سامانه هوش مصنوعی با هدف عمومی – که پیش‌تر در بازار عرضه شده یا به خدمت گرفته شده و در زمره سامانه‌های پرخطر طبقه‌بندی نشده است را به‌گونه‌ای تغییر دهند که سامانه مربوطه طبق ماده ۶ به سامانه‌ای پرخطر تبدیل شود.


۲. در شرایط مذکور در بند ۱، تأمین‌کننده‌ای که سامانه را در ابتدا در بازار عرضه کرده یا به خدمت گرفته است، دیگر برای مقاصد این مقررات تأمین‌کننده آن سامانه خاص تلقی نمی‌شود. این تأمین‌کننده اولیه باید همکاری نزدیک با تأمین‌کنندگان جدید داشته و اطلاعات لازم و دسترسی‌های فنی متعارف و دیگر مساعدت‌های مورد انتظار را که برای اجرای تعهدات مقرر در این مقررات – به‌ویژه در رابطه با انطباق با ارزیابی انطباق سامانه‌های پرخطر – ضرورت دارد، در اختیار آن‌ها قرار دهد. این بند در مواردی که تأمین‌کننده اولیه به‌طور صریح اعلام کرده باشد که سامانه وی نباید به سامانه پرخطر تبدیل شود و بنابراین مشمول الزام ارائه مستندات نیست، اعمال نمی‌شود.

۳. در مورد سامانه‌های هوش مصنوعی پرخطری که جزء ایمنی محصولات مشمول قوانین یکپارچه‌سازی اتحادیه مندرج در بخش الف پیوست یک هستند، تولیدکننده محصول در هر یک از شرایط زیر، «تأمین‌کننده» سامانه هوش مصنوعی پرخطر تلقی شده و مشمول تعهدات موضوع ماده ۱۶ خواهد بود:

الف) چنانچه سامانه هوش مصنوعی پرخطر همراه با محصول و تحت نام یا علامت تجاری تولیدکننده محصول در بازار عرضه شود؛

ب) چنانچه سامانه هوش مصنوعی پرخطر پس از عرضه محصول در بازار، تحت نام یا علامت تجاری تولیدکننده محصول به خدمت گرفته شود.

۴. تأمین‌کننده یک سامانه هوش مصنوعی پرخطر و شخص ثالثی که سامانه هوش مصنوعی، ابزارها، خدمات، اجزا یا فرایندهایی را که در یک سامانه پرخطر استفاده یا در آن ادغام می‌شود ارائه می‌دهد، باید از طریق توافق‌نامه کتبی، اطلاعات لازم، قابلیت‌ها، دسترسی‌های فنی و دیگر مساعدت‌هایی را که بر اساس وضعیت شناخته‌شده فناوری ضروری است، مشخص کنند تا تأمین‌کننده سامانه پرخطر بتواند به‌طور کامل تعهدات خود طبق این مقررات را انجام دهد. این بند شامل اشخاص ثالثی نمی‌شود که ابزارها، خدمات، فرایندها یا اجزایی – به‌استثنای مدل‌های هوش مصنوعی با هدف عمومی – را تحت مجوز متن‌باز آزاد و رایگان در دسترس عموم قرار می‌دهند. «دفتر هوش مصنوعی» می‌تواند شرایط قراردادی نمونه و داوطلبانه‌ای برای قرارداد میان تأمین‌کنندگان سامانه‌های پرخطر و اشخاص ثالثی که ابزارها، خدمات، اجزا یا فرایندهای مورد استفاده یا ادغام‌شده در سامانه‌های پرخطر را ارائه می‌دهند تدوین و پیشنهاد کند. این شرایط قراردادی داوطلبانه باید با توجه به الزامات قراردادی احتمالی قابل اعمال در بخش‌ها یا موارد تجاری خاص تدوین، منتشر و به‌صورت رایگان و در قالب الکترونیکی قابل استفاده در دسترس قرار گیرد.

۵. بندهای ۲ و ۳ بدون خدشه به ضرورت رعایت و حمایت از حقوق مالکیت فکری، اطلاعات تجاری محرمانه و اسرار تجاری مطابق قوانین اتحادیه و قوانین ملی خواهد بود.

 

تحلیل و بررسی ماده 25 قانون هوش مصنوعی اتحادیه اروپا

🔹 بند ۱ – تعاریف و شرایط تحت عنوان تأمین‌کننده
متن اصلی: هر توزیع‌کننده، واردکننده، بهره‌بردار یا شخص ثالثی که نام خود را بر سامانه‌ای پرخطر درج کند، تغییرات اساسی ایجاد کند، یا هدف سامانه را طوری تغییر دهد که به سامانه‌ای پرخطر تبدیل شود، تأمین‌کننده آن سامانه محسوب می‌شود.

تحلیل: این بند محدوده مسئولیت‌ها را در زنجیره ارزش هوش مصنوعی مشخص می‌کند. هر کسی که تغییری اساسی ایجاد کند یا سیستم را با نام خود عرضه کند، «تأمین‌کننده» تلقی می‌شود و تعهدات قانونی بر او تحمیل می‌شود.

هدف: جلوگیری از انتقال مسئولیت بدون رعایت مقررات و اطمینان از مسئولیت‌پذیری قانونی تمام طرف‌های دخیل.
 

🔹 بند ۲ – انتقال مسئولیت و همکاری با تأمین‌کننده اولیه

متن اصلی: وقتی شرایط بند ۱ رخ دهد، تأمین‌کننده اولیه دیگر مسئولیت قانونی آن سامانه را ندارد و باید با تأمین‌کننده جدید همکاری کند و اطلاعات و دسترسی‌های فنی لازم را فراهم کند. مگر اینکه تأمین‌کننده اولیه صریحاً اعلام کرده باشد که سامانه نباید به سامانه پرخطر تبدیل شود.


تحلیل: انتقال مسئولیت قانونی به تأمین‌کننده جدید شفاف می‌شود. الزام به همکاری، دسترسی به اطلاعات و مستندات تضمین می‌کند که تأمین‌کننده جدید بتواند تمام الزامات قانونی را رعایت کند. استثنا برای تأمین‌کننده‌ای که پیش‌تر اعلام کرده است هدف سامانه تغییر نکند، از ایجاد تعارضات غیرضروری جلوگیری می‌کند.
 

🔹 بند ۳ – تولیدکننده محصول و سامانه‌های پرخطر به عنوان اجزای ایمنی

متن اصلی: اگر سامانه هوش مصنوعی پرخطر جزئی از محصولی باشد که تحت قوانین هماهنگ‌سازی اتحادیه است، تولیدکننده محصول به‌عنوان تأمین‌کننده سامانه شناخته می‌شود و مشمول ماده ۱۶ خواهد بود.

تحلیل: این بند تضمین می‌کند که در محصولات ترکیبی (مثلاً یک دستگاه پزشکی با سامانه هوش مصنوعی) مسئولیت قانونی به‌وضوح به تولیدکننده محصول تعلق گیرد. دو حالت: سامانه همزمان با محصول عرضه شود یا بعد از عرضه به خدمت گرفته شود، هر دو تحت پوشش این بند هستند.

هدف: جلوگیری از خلأ قانونی در مسئولیت محصولات ترکیبی.

🔹 بند ۴ – توافقات کتبی با اشخاص ثالث
متن اصلی: تأمین‌کننده سامانه پرخطر و اشخاص ثالثی که ابزار، خدمات، اجزا یا فرایندهای مورد استفاده یا ادغام‌شده در سامانه را ارائه می‌کنند، باید از طریق توافق کتبی اطلاعات، دسترسی فنی و سایر مساعدت‌ها را مشخص کنند. استثنا برای ابزارهای متن‌باز آزاد و عمومی اعمال می‌شود. دفتر هوش مصنوعی می‌تواند نمونه قرارداد داوطلبانه ارائه کند.


تحلیل: شفافیت و هماهنگی بین تأمین‌کننده و تأمین‌کنندگان ثالث تضمین می‌شود. الزام به توافق کتبی کمک می‌کند تا تأمین‌کننده سامانه پرخطر بتواند تمام الزامات قانونی را رعایت کند. استثنا برای منابع متن‌باز، امکان استفاده آزاد از ابزارهای عمومی را فراهم می‌کند. نمونه قرارداد داوطلبانه توسط دفتر هوش مصنوعی، راهنمایی عملی برای بخش خصوصی ارائه می‌دهد.

🔹 بند ۵ – حفاظت از حقوق مالکیت فکری و اسرار تجاری
متن اصلی: بندهای ۲ و ۳ نباید مانع رعایت و حمایت از حقوق مالکیت فکری، اطلاعات تجاری محرمانه و اسرار تجاری شود.

تحلیل: تعادل بین شفافیت و رعایت تعهدات قانونی با حفظ محرمانگی و مالکیت فکری برقرار می‌شود.

هدف: اطمینان از اینکه الزام به ارائه اطلاعات و همکاری با تأمین‌کننده جدید یا شخص ثالث، حقوق قانونی مالکیت فکری یا تجاری را نقض نمی‌کند.


منبع: تهیه شده در واحد فناوری های نوین راسخون